Pianomania

“ton nefes almıyor.” diye yakınıyor, dünyaca ünlü piyananist pierre-laurent aimard; tona nefes aldıracak kişi ise yanında onu dikkatle dinlemekte. steinway & sons’ın baş piyano teknikeri stefan knüpfer’in pierre-laurent aimard’la, bach’ın füg sanatı (die kunst der füge) adlı eserinin kayıtları için yaptıkları, bir yıla yayılan işbirliğini merkeze alan film; knüpfer’in lang lang, buchbinder*, brendel* başta olmak üzere üst düzey virtüözler ve klasik müziğe mizahi bir açıdan yaklaşan richard hyung-ki joo, aleksey igudesman ikilisiyle yaptığı çalışmalarla zenginleşirken bir piyano akortçusunun, zanaatla sanat arasında gidip gelen mesleğini en üst düzeyde icrasına tanıklık ediyoruz.

knüpfer’in görevinin akordu kaçmış bir piyanoyu çalınabilir hâle getirmek üzere telleri gevşetip germekten ibaret olduğu sanılmasın. işe, kendilerine özgü kişilikleri ve seri numaralarından oluşan adları olduğunu öğrendiğimiz piyanolardan, çalınacak parçalara ve piyanistin vizyonuna uygun olanları önermekle başlayan knüpfer, piyanistlerin; bir notanın tınısının sona doğru açılması veya kapanması ya da ikisini de aynı anda yapması, her notanın aynı renk olması ya da bir gökkuşağını andırması gibi bize göre uçuk, onların dile getirişlerine bakılırsa gayet anlaşılır ve doğal taleplerini; konser salonunun kimi fiziksel özelliklerinin ve salonun bulunduğu şehrin ikliminin de dâhil olduğu pek çok etkenin yoluna çıkardığı engelleri, yaratıcı modifikasyonlarla aşarak, en ince ayarlamalarla karşılamak zorunda. özellikle, tam her şey yoluna girdi dendiği anda bir soruyla çıkagelen aimard’ın, titizliğin sınırlarının zorlandığı, bir notanın hoşa gitmeyen tonu yüzünden her şeyin baştan alındığı kayıt seanslarında, piyano akortçusunun yaratım sürecinin ne denli aktif bir katılımcısı olduğu iyice açığa çıkıyor. neyse ki sonunda aranan, o hem ifade dolu, hem ketum ton bulunuyor da aimard’ın bir sonraki huysuzlanmasına kadar kayıtlara devam edilebiliyor.

kuyruklu konser piyanoları ve ele geçmeyen, geçtiği anda kaybedilen kusursuz tonla ilgili bir film bu. filmin daha önce başka belgesellerde de birlikte çalışmış yönetmenleri robert cibis ve lilian franck yalnızca meraklısını ilgilendireceği düşünülen bir konuyu mizahi ve canlı bir kavrayışla anlatmayı başarıyorlar. öyle ki, sürekli üstesinden gelinmesi imkânsız görünen yeni bir görevi tamamlamak üzere koşuşturan knüpfer’in peşi sıra seğirten seyirci, müziğe yönelik tutkulu bir sevgi ve mükemmeliyetçiliğin -akortçunun, “neden piyano çalmayı bırakıp alanında uzmanlaştığı” sorusunu yanıtlarken ima ettiği gibi- belki de delilikle buluştuğu o hassas noktaya çekildiğini duyumsuyor.